Als de herfst z’n intrede doet en de blaadjes van de bomen dwarrelen, krijg ik een riant uitzicht op de Oudezijds Voorburgwal. Het is een zeer druk bevaren stukje water en na de Oudezijds Achterburgwal de oudste gracht van Amsterdam.
Vrijwel iedereen denkt dat de grachten er zijn gekomen vanwege het goederentransport. Wat is er immers handiger dan allerlei spulletjes met de boot naar de (voorlopige) plek van bestemming te brengen. Of om diezelfde spulletjes, al dan niet bewerkt, per schip weer naar elders te verplaatsen.
Makkelijk is het zeker, maar het is niet de reden dat er zoveel grachten zijn in Amsterdam. Die zijn er in eerste instantie voor de afwatering. Als de grachten zouden ontbreken zou Amsterdam minstens tot z’n knieën in het water staan. Want deze stad is natuurlijk opgetrokken in een moeras. Vooral in de herfst, als het dag in dag uit regent, besef je weer hoe nat het hier kan zijn.
Toen al die grachten werden gegraven – ja, ze zijn gegraven en niet natuurlijk ontstaan – zal er niemand zijn geweest die ook maar in de verste verte heeft kunnen bevroeden dat diezelfde stadskanalen nog eens zouden uitgroeien tot de voornaamste toeristische attractie van de stad. De rondvaartboten zijn de belangrijkste toeristische trekpleister van Nederland en de grachten die om de oude binnenstad liggen zijn sinds 2010 Unesco-Werelderfgoed. Inderdaad: de grachten die in het middeleeuwse deel van de stad liggen behoren daar niet bij. Toch vreemd want ze zijn zeker niet minder mooi. Sterker nog, de Oudezijds Achterburgwal van de Oude Hoogstraat tot de Grimburgwal is misschien wel het mooiste stukje gracht van Amsterdam.

Riool
Behalve het voor de hand liggende misverstand dat de grachten er in eerste instantie zijn voor transportdoeleinden, hebben veel mensen er ook wat minder voorspelbare ideeën over.
Er zijn nogal wat bezoekers die denken dat ze zijn gegraven juist omdat Amsterdam een grote toeristische attractie a la de Eiffeltoren of de Tower Bridge ontbeert. Ja, en als zoiets er niet is, dan moet je wel iets anders verzinnen niet waar? Een bijzondere gedachte.
Menigeen is er ook van overtuigd dat het water van de grachten uitermate smerig is. Het is namelijk zwarter dan zwart en dat is toch wel het teken bij uitstek van viezigheid. Dat alle woonboten zijn aangesloten op het riool en dat het water alleen maar zo zwart is omdat de bodem niet zoals in een zwembad een vrolijk lichtblauw kleurtje heeft, vindt men amper aannemelijk. Als ik dan ook nog eens vertel dat de mevrouw die we hier koningin noemen in de gracht heeft gezwommen tijdens de City Swim waarbij geld werd ingezameld voor de spierziekte ALS, word ik op meewarige blikken getrakteerd.
Maar het meest absurde idee is ook dit keer weer afkomstig van Amerikanen. Regelmatig vragen die me of er krokodillen in de gracht zwemmen. In het begin dacht ik dat ze me in het ootje namen, maar ze waren bloedserieus. ‘Heel veel’, antwoord ik tegenwoordig, ‘net zoveel als er apen zitten in de bomen die aan de gracht staan.’
Niet altijd, maar meestal valt dan wel het kwartje.

Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.