Elke jaar is het een bijzondere gebeurtenis: de Stille Omgang. Duizenden (katholieke) bezoekers vanuit heel Nederland lopen over de Wallen richting Kalverstraat.

Het verhaal is bekend. Op 15 maart 1345 spuugt een stervende man die in de Kalverstraat woont zijn hostie uit. De hostie wordt in het haardvuur gegooid, maar de volgende morgen wordt het ongeschonden teruggevonden in de as en naar de pastoor van de Oude Kerk gebracht. Maar geheel zelfstandig keert de hostie terug naar de woning van de overledene. Dit fenomeen herhaalt zich nog twee keer.

Voorwaar, een wonder! Daarom bouwt men op de plek in de Kalverstraat een kapel, de Heilige Stede, dat zich al snel ontwikkelt tot een druk bezocht bedevaartsoord. Geen slechte zaak want Amsterdam voer wel bij die talloze bezoekers die het Mirakel van Amsterdam zoals het al snel werd genoemd, kwamen aanschouwen. Om deze gebeurtenis te herdenken werd er elk jaar in maart een feestelijke mirakelprocessie gehouden langs de route die de hostie had afgelegd.

Maar helaas voor de gelovigen was dat na 1578 afgelopen. Van de ene op de andere dag werd het katholieke Amsterdamse stadsbestuur aan de kant gezet en vervangen door een protestantse versie en die moest er uiteraard niks van weten. Niet alleen de processie ging eraan, ook werden de katholieken uit hun kerken, kapellen en kloosters geschopt.

Maar Amsterdam is Amsterdam natuurlijk en dat betekent dat de papen niet werden opgehangen noch werden verbrand. Ze konden zelfs in schuilkerken hun in de ogen van de gereformeerden verderfelijke praktijken voortzetten. Maar de processie wat definitief de nek omgedraaid.

Uitgaansleven

Totdat in 1881 een aantal personen de route opnieuw liep. Nu zonder heiligenbeelden, of enige andere poespas. Het was een echt stille tocht geworden die in de loop de jaren, weliswaar met inzinkingen, steeds meer bezoekers trok.

En het is een stille tocht gebleven ondanks het feit dat het katholicisme natuurlijk al weer lang is geaccepteerd in Amsterdam. Inmiddels lopen er elk jaar duizenden deelnemers in een stille omgang de route van de hostie en dat is tamelijk indrukwekkend: al die mensen die zwijgend door de buurt lopen terwijl het uitgaansleven in volle gang is.

Ook dit jaar wordt de Stille Omgang gelopen en wel in de nacht van zaterdag 17 maart. Van de Kalverstraat via de Dam, Nieuwendijk en Prins Hendrikkade gaat het naar de Warmoesstraat. Vandaar via de Nes en de Langebrugsteeg weer terug naar de Kalverstraat. Ze komen uit het hele land met bussen, op de fiets of zoals het echte pelgrims betaamt, te voet.

Mooi is in het laatste geval dat kan worden aangesloten bij het Pelgrimspad, dat van Amsterdam naar ‘s Hertogenbosch loopt, tegenwoordig zelfs naar het Belgische Wezet en dat is erkend als onderdeel van de moeder aller pelgrimspaden, die naar Santiago de Compostella.

En of je nu katholiek bent of niet, gelovige of atheïst, de Stille Omgang is ondertussen een traditie geworden. Het is een traditie waarvan er nog veel meer zouden moeten zijn op de Wallen. Want per slot van rekening is dit nog altijd de meest religieuze buurt van Amsterdam. Maar daarover later wellicht nog eens meer.

De volgende Uitkijkpost verschijnt op 11 april.

Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.