Uitkijkpost de Wallen (184): Loopgraaf in de kerk

Elk woord dat wordt gespendeerd aan de tentoonstelling in de Oude Kerk is er één te veel. Want ook negatieve publiciteit is publiciteit.

Toch kan ik het niet laten. Eerst maar de feiten. Sinds vorige week is er ‘een site specifieke installatie’ te zien in de Oude Kerk. Het werk, Poems for earthlings, is van de Argentijnse kunstenaar Adrián Villar Rojas en is nog te bezichtigen tot en met 26 april.

Om deze site specifieke installatie te realiseren zijn er twee weken lang grote vrachtwagens vol hout en duizenden zandzakken aangevoerd. Met behulp van hoogwerkers en heftrucks zijn die de kerk binnen gereden. Waar heeft dit in geresulteerd, wat is er te zien? Vrijwel niks omdat er bijna geen verlichting is. Zeker, het is geen fantastische foto die boven dit artikel staat, maar het geeft wel aan wat je als bezoeker kunt verwachten. In bijna volmaakte duisternis loop je tussen hoog opgestapelde zandzakken door. En dat is het dan. Het is alsof je door een grote en brede loopgraaf loopt. Alleen zijn die voor veel minder geld beter te zien op de slagvelden van de Grote Oorlog, zoals de Eerste Wereldoorlog in de ons omringende landen wordt genoemd.

Of Poems for earthlings (dat zijn wij dan denk ik, earthlings) kunst is of niet, daar ga ik niet over. Waar ik wel over ga is dat de site specifieke installatie de bezoeker alle zicht op de Oude Kerk ontneemt. Wat vage contouren van pilaren, kandelaars met een minieme hoeveelheid licht die zo ongeveer op de grond hangen en ergens achterin een orgel – pas nog voor veel geld gerestaureerd – is al dat er te zien is. Als je tenminste een beetje je best doet.

Schandalig

En dat is precies waar de schoen wringt. Want de Oude Kerk mag dan wel keurig op de website vermelden dat het een geregistreerd museum is en er mag dan wel een bordje van dezelfde strekking bij de zijingang van de kerk hangen, maar feit is natuurlijk dat de Oude Kerk in de eerste plaats helemaal geen museum is.

In de eerste plaats is de Oude kerk, de naam zegt het natuurlijk al, een kerk. En ja, er zijn ook nog altijd kerkgangers, mensen die dus naar de kerk komen voor een preek van de dominee en voor gezang. Elke zondag komen ze uit heel Amsterdam en van daarbuiten naar “hun” godshuis.

In de tweede plaats is de Oude Kerk natuurlijk een monument. En niet zomaar een monument, nee het is het oudste gebouw van Amsterdam. Ouder dan de Oude Kerk vind je niet in de hoofdstad.

Het is het gebouw waar ooit het stadsarchief met alle belangrijke stukken was gevestigd. Het is het gebouw waar Rembrandt van Rijn in ondertrouw ging en waar zijn geliefde Saskia ligt begraven. Het is het gebouw waar het graf is van Jacob van Heemskerck, groot zeevaarder. En van Jan Pietersz Sweelinck, Nederlands beroemdste componist. Om maar eens wat te noemen.

Kortom het is een godshuis en een monument. Of: een monument en een godshuis. En dan pas, in de derde plaats, een museum.

Maar het eerstkomende halfjaar is het godshuis of het monument alleen van de buitenkant te zien.

Tot en met 26 april, bijna een half jaar lang zullen we het daar mee moeten doen. Ik vind dat eigenlijk behoorlijk schandalig.

Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.