Uitkijkpost De Wallen (390): Drones

We kunnen nu ook al vrijwel onopgemerkt worden gevolgd vanuit de lucht. Of je kunt worden geobserveerd in je eigen huis. Ook zonder dat je lijdt aan paranoia is dat geen prettig idee.

Een jaar na de brute moordpartij van Hamas in Israël op 7 oktober 2023 en de daaropvolgende brute vergelding van Israël, werd er gedemonstreerd in Amsterdam. Op de Dam stonden de vrienden en vriendinnen van Israël; op het Damrak de Palestijnse fans, die zich later overigens terugtrokken naar de Prins Hendrikkade. Toen ik omhoog keek ergens tussen beide demonstraties in ter hoogte van de beurs van Berlage, zag ik een drone in de lucht hangen. Het apparaat pendelde heen en weer tussen Dam en Prins Hendrikkade. Het was de eerste keer dat ik tijdens een demonstratie een politie-drone in actie zag waar waarschijnlijk vroeger een helikopter voor zou worden ingezet.

Ik wist niet dat de politie inmiddels ook drones inzette, heb daar nooit wat over gehoord of gelezen, maar dat kan aan mij liggen. Toch is dat al sinds 2019 het geval, als ik het goed begrijp. De Amsterdamse politie heeft sinds april 2024 zelfs, als eerste in Nederland, een speciale drone-eenheid en die wordt inmiddels gemiddeld twee á drie keer per week ingezet.

Niet alleen de politie maakt gebruik van drones, vanzelfsprekend doen ook criminelen dat in toenemende mate. Daar zijn wat minder cijfers over. In 2023 werden er echter z’n veertigduizend illegale drones – de meeste waarschijnlijk van onschuldige enthousiastelingen – boven Amsterdam gespot. Dat zijn er zoveel dat het ondoenlijk is om daarop te handhaven volgens de politie. Dat verhaal, gebrek aan handhaving, kennen we overigens maar al te goed.

Schiphol

Boven Amsterdam vliegen met een drone is in principe overigens streng verboden omdat de stad nu eenmaal in de nabijheid van een druk vliegveld ligt. Dat maakt vliegen met drones gevaarlijk; een vliegtuig kan zo’n apparaat onmogelijk ontwijken. Als de politie – praktisch de enige legale uitzondering – gebruik wil maken van drones dan zal het altijd eerst contact moeten opnemen met Schiphol.

De drone die ik zag op 7 oktober 2024 was niet de eerste waar ik mee werd geconfronteerd. Al eerder zag ik ze rond de toren van de Oude kerk cirkelen. Illegaal of politie? Geen idee. En een paar jaar geleden hing er zelfs één vlak voor mijn raam. Die werd bestuurd door een jongeman die een eindje verder op het Oudekerksplein stond. Voor ik er wat van kon zeggen was hij overigens verdwenen. Met drone.

Dat is ook precies wat me zo’n unheimisch gevoel geeft. Zelfs op driehoog kan je privacy worden aangetast. Het is alsof iemand me aan het observeren is en dat is bepaald geen prettig gevoel. Natuurlijk weet ik ook wel dat als ik m’n neus buiten de deur steek, ik te zien zal zijn op één of andere camera. Sterker nog: tijdens een boodschappenrondje van het Oudekerksplein naar de Nieuwmarkt zal ik inmiddels bij elke stap te volgen zijn. Niet leuk, maar ik weet het en ben er inmiddels wel aan gewend. Maar als de enige plek waar je absolute privacy hebt ook wordt bedreigd, dan wordt het een ander verhaal.

Een paar weken geleden zweefde er echter weer een drone niet al te ver van de toren van de Oude Kerk. Goed, slecht te zien op de foto, maar echt heus waar. Ja, er is al in 2022 een rapport verschenen “Perceptie van drones in Amsterdam” waaruit bleek dat de meerderheid van de Amsterdammers er niet erg positief over is (rapportcijfer 5). Het meest zorgen baarde de inbreuk op de privacy – 79 procent was die mening toegedaan. Ik hoor daar ook bij en ik blijf het een onprettig idee vinden zo’n drone boven mijn kop en zou er daarom toch graag wat meer over horen van de boven ons gestelden.

Willem Oosterbeek, Wallenbewoner, doet in vijfhonderd woorden regelmatig verslag van het dagelijks leven vanuit de beroemdste buurt van Nederland.